277/2023 Δ.Π. Ειρηνοδικείου Θεσ/νίκης: μη εμφανισθείσα και μη σφραγισθείσα επιταγή, ισχύει ως αφηρημένη υπόσχεση χρέους, δεν απαιτείται χαρτοσήμανση λόγω υποκείμενης σχέσης.

Μελέτη νομικών ζητημάτων και σύνταξη αίτησης: Στέλιος Μαυρίδης (ΔΣΘ 4474) / Θωμάς Δημητρίου (ΔΣΘ 8036) / Απόστολος-Παναγιώτης Αντωνόπουλος (ασκούμενος δικηγόρος).

… Ειδικότερα, με διαδοχικές, προφορικές και αυτοτελείς συμβάσεις πώλησης, καταρτισθείσες άτυπα στη Θεσσαλονίκη και για το χρονικό διάστημα από …/2021 έως …/2022, η αιτούσα εταιρεία πώλησε στην καθ’ής διάφορα μηχανήματα και προϊόντα, που εμπορεύεται, συνολικής αξίας ευρώ οκτώ χιλιάδων και πεντακοσίων (8.500,00 €), και εξεδόθησαν προς τούτο τα αντίστοιχα τιμολόγια-δελτία αποστολής, που αναφέρονται στην Καρτέλα Πελάτη. Δέον να επισημανθεί ότι, για την παρακολούθηση των συναλλαγών της αιτούσας εταιρείας με την καθ’ής η αίτηση έκδοσης δ.π., τηρούνταν και τηρείται λογαριασμός πελάτη (Καρτέλα), ήτοι απλός δοσοληπτικός λογαριασμός, στην οποία καταχωρούνται η ημερομηνία κατάρτισης κάθε διαδοχικής πώλησης, ο αριθμός του εκδοθέντος παραστατικού, το είδος του παραστατικού, η αξία του εκδιδόμενου κάθε φορά και για την κάθε διαδοχική πώληση τιμολογίου, και στην οποία Καρτέλα χρεοπιστώνονται τα επιμέρους ποσά από τις χρεώσεις των τιμολογίων και τις εκάστοτε καταβολές χρηματικών ποσών εκ μέρους της καθ’ής. Ο λογαριασμός πελάτη (Καρτέλα) τηρείται με το σύστημα της προοδευτικής χρεοπίστωσης, ήτοι οι επιμέρους καταβολές εκ μέρους της καθ’ής εξοφλούσαν και εξοφλούν παλαιότερες οφειλές της, κ.ο.κ. Έτσι, όλες οι τυχόν καταβολές του πελάτη, και ειδικότερα αυτές της καθ’ής, που αφορούν στο επίδικο χρονικό διάστημα …, καταχωρούνται στη στήλη των πιστώσεων του τηρούμενου μεταξύ  αιτούσας και καθ’ής απλού δοσοληπτικού λογαριασμού και αποσβένουν, κατά το ίδιο ποσό, το οφειλόμενο κάθε φορά χρεωστικό υπόλοιπο.

Στη συνέχεια, έναντι της συνολικής οφειλής των ευρώ οκτώ χιλιάδων και πεντακοσίων (8.500,00 €), η καθ’ ής εταιρεία εξέδωσε την με αριθμό … ισόποση τραπεζική επιταγή, σε χρέωση του με αριθμό GR… λογαριασμού της, που αυτή τηρούσε στην «Τράπεζα …», πληρωτέα εις διαταγήν της αιτούσας εταιρείας και στο υποκατάστημα (…) της ως άνω Τράπεζας. Η εν λόγω επιταγή ήταν μεταχρονολογημένη, καθώς, όπως προκύπτει και από την προσκομιζόμενη και επικαλούμενη  Καρτέλα Πελάτη, η επιταγή καταχωρίσθηκε με α.α. 40 στην Καρτέλα στις …/05/2022, με ισόποση πίστωση 8.500,00 €, ωστόσο η επί του σώματος της επιταγής σημειωμένη ημερομηνία έκδοσης είναι η …/09/2022. Την επιταγή αυτή η αιτούσα  επιχείρησε να εμφανίσει για πληρωμή εμπρόθεσμα, κατά την ημερομηνία εμφάνισης και πληρωμής της, ήτοι στις …/09/2022, πλην όμως την ενημέρωσε ο αρμόδιος υπάλληλος της Τράπεζας, ο οποίος  την εξυπηρέτησε, η επιταγή δεν μπορούσε να πληρωθεί λόγω έλλειψης διαθέσιμων κεφαλαίων στο λογαριασμό της καθ’ής. Η αιτούσα επικοινώνησε άμεσα με την καθ’ής εταιρεία και, αφού γνωστοποίησε την αδυναμία πληρωμής, η νόμιμη εκπρόσωπός της καθ’ής, …., παρακάλεσε την αιτούσα να μη προβεί σε σφράγιση της ακάλυπτης επιταγής, δίνοντας  της παράλληλα την υπόσχεση/διαβεβαίωση ότι η οφειλή των 8.500,00 € θα πληρωθεί. Έτσι, η αιτούσα, πεισθείσα, δεν προέβη σε σφράγισή της. 

Κατόπιν τούτων, εις «μερική εκπλήρωση» τρόπον τινά της «υπόσχεσης/διαβεβαίωσης» που δόθηκε, η καθ’ής κατέβαλε στην αιτούσα μόνο το ποσό των τριών χιλιάδων πεντακοσίων ευρώ (3.500,00 €) με το υπ’αριθμ. ΕΒ… τραπεζικό έμβασμα, στις ../10/2022 (βλ. Καρτέλα Πελάτη, α.α. 56, «έμβασμα από πελάτη, 3.500,00 ευρώ, έναντι επιταγής»). Έκτοτε, και παρά τις επανειλημμένες προφορικές διαμαρτυρίες και οχλήσεις  της αιτούσας προς την καθ’ης, η τελευταία δεν έχει προβεί σε καμία άλλη καταβολή με αποτέλεσμα να απομένει ακόμα  ως ανεξόφλητο υπόλοιπο εκ της ως άνω επιταγής το ποσό των πέντε χιλιάδων ευρώ (ήτοι: 8.500,00 € – 3.500,00 € = 5.000,00 €). Η καθ’ής οχλήθηκε με την από ../12/2022 εξώδικη διαμαρτυρία, όχληση, δήλωση και πρόσκληση της αιτούσας προς αυτήν, που της επιδόθηκε νομότυπα και εμπρόθεσμα με την προσκομιζόμενη και επικαλούμενη  …  Εκθεση Επίδοσης του … δικαστικού επιμελητή του Εφετείου Θεσσαλονίκης με έδρα στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης,  και με την οποία  η αιτούσα εταιρεία κάλεσε την καθ’ής εταιρεία να της καταβάλλει το οφειλόμενο ληξιπρόθεσμο και απαιτητό υπόλοιπο. Στην εξώδικη αυτή η καθ’ής ουδέποτε απάντησε.

Από τα άρθρα 1, 2 και 28 του ν.5960/1933, συνάγεται ότι η επί της επιταγής σημείωση του χρόνου εκδόσεώς της είναι απαραίτητο στοιχείο του κύρους της, το οποίο όμως δεν θίγεται αν η σημειούμενη χρονολογία δεν είναι η αληθινή. Έτσι, η μεταχρονολογημένη επιταγή είναι έγκυρη και μπορεί να εμφανισθεί προς πληρωμή και πριν από την ημερομηνία που φέρεται ότι εκδόθηκε, αφού η επιταγή είναι πληρωτέα πάντοτε “εν όψει” (ΑΠ 193/1999, ΕλλΔνη 40/1054).

Οπως προκύπτει από τις διατάξεις των άρθρων 1 επ., 29, 40 παρ.1 και 52 του ν.5960/1933 «περί επιταγής» και 873 Α.Κ., η έκδοση επιταγής ισχύει παράλληλα και ευθέως (όχι δηλαδή κατά μετατροπή άλλης μορφής σχέσης) κατά συρροή και ως έγγραφη αφηρημένη υπόσχεση χρέους, δηλαδή υφίσταται παράλληλα και ευθέως κατά συρροή μια δεύτερη απαίτηση του λήπτη. Επομένως, σε περίπτωση που η ενοχή από τον τίτλο της επιταγής καταστεί ανενεργής διαδικαστικώς (έκπτωση από το αναγωγικό δικαίωμα λόγω μη εμφανίσεως της επιταγής προς πληρωμή), η επιταγή, λόγω ακριβώς της προαναφερόμενης συρρέουσας αξίωσης του λήπτη–κομιστή της κατά του εκδότου από την έγγραφη αφηρημένη υπόσχεση χρέους, μπορεί να στηρίξει αίτηση για έκδοση διαταγής πληρωμής, χωρίς να απαιτείται να επικαλεσθεί ο αιτών ότι ο εκδότης (επί επιταγής  σε  διαταγή  τρίτου  λήπτη)  ή ο  οπισθογράφος της (εκδότης σε διαταγή του ιδίου) από το ένα μέρος, και, ο κομιστής  της από το άλλο, θέλησαν  την  αντίστοιχη  ενοχή  τους  ως αφηρημένη, δηλαδή ανεξάρτητη της ενοχής από την  επιταγή  ή  ότι συντρέχουν οι  κατά το άρθρο 182 ΑΚ προϋποθέσεις μετατροπής, δεδομένου ότι: α) και  η  ανάληψη υποχρεώσεως  από  επιταγή είναι από τη φύση της αναιτιώδης, και, β) αν ο κομιστής επιταγής εξέπεσε από το αναγωγικό του δικαίωμα λόγω παραγραφής  ή  μη  εμφανίσεως της επιταγής προς πληρωμή, η επιταγή δεν είναι άκυρη (βλ. απόφαση ΜΠρ Λαμίας 310/1993, ΕΕΜΠΔ/1995, σελ.259 και προσκομιζόμενη και επικαλούμενη AD HOC54/2009 Ειρ.Θήρας). 

Η προσκομιζόμενη και επικαλούμενη επιταγή ισχύει, κατά τα ανωτέρω, παράλληλα και ως έγγραφη αφηρημένη υπόσχεση χρέους (άρθρο 873 Α.Κ.), αφού περιέχονται σ’ αυτή όλα τα στοιχεία της εν λόγω σύμβασης αφηρημένης υπόσχεσης χρέους, δεδομένου ότι η καθ’ής, διά της νομίμου εκπροσώπου της, υποσχέθηκε την πληρωμή της ως άνω επιταγής, 8.500,00 ευρώ, εξέδωσε την επίδικη επιταγή πληρωτέα σε διαταγή της αιτούσας εταιρείας, την παρέδωσε σε αυτήν την …/5/2022 και η αιτούσα εταιρεία την παρέλαβε αυθημερόν, αποδεχθείσα την πληρωμή της οφειλής κατά την ημερομηνία έκδοσης της επιταγής (…/9/2022), καταχωρίζοντας την στη Καρτέλα Πελάτη ως παραστατικό πίστωσης εκ μέρους της καθ’ής. Πλην, όμως,  η επιταγή, κατά την ημέρα πληρωμής της, δεν πληρώθηκε, ενώ, εκπρόθεσμα και μη προσηκόντως, αργότερα καταβλήθηκε, ως «έναντι ποσό», μέρος μόνον (3.500,00 ευρώ) του όλου ποσού που ανέφερε η επιταγή.

Όπως προκύπτει και από την τηρούμενη Καρτέλα Πελάτη, για το οφειλόμενο και επίδικο υπόλοιπο ποσό της επιταγής (8.500,00 – 3.500,00 = 5.000,00) η υποκείμενη αιτία είναι τα αναφερόμενα στην Καρτέλα παραστατικά (τιμολόγια πώλησης), για τα οποία, όμως, δεν υφίσταται ανάγκη προσκόμισής τους με την  κρισιολογούμενη αίτηση, καθώς ο λόγος, στον οποίο στηρίζεται η αίτηση, είναι το αξιόγραφο, δηλ. η επιταγή που δεν πληρώθηκε. Περαιτέρω, η καθ’ής  κατέθεσε την επιταγή ποσού 8.500,00 ευρώ μετά το τιμολόγιο νο.39 (παραστατικό: ΣΤΔΥ00…). Αυτά τα τιμολόγια, τα αναφερόμενα στην Καρτέλα, συνιστούν όλα μαζί την  υποκείμενη αιτία της κατατεθείσης επιταγής, που δεν πληρώθηκε παρά μόνον μερικώς (3.500,00 στις ΧΧ-10-2022), με υπόλοιπο οφειλόμενο ποσό εκ 5.000,00 ευρώ. Κατά συνέπεια των ανωτέρω, η αιτούσα δεν υποχρεούται να καταβάλει στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. το νόμιμο χαρτόσημο (ΠΔ 28.7.1931 περί Κώδικος των νόμων περί Τελών Χαρτοσήμου) επί του ποσού της επίδικης επιταγής, καθώς αυτή έχει ήδη καταβάλει τον αναλογούντα δασμό (Φ.Π.Α.) επί των παραστατικών για την υποκείμενη αιτία της οφειλής εκ της επιταγής, όπως προκύπτει από τον αναγραφόμενο σε αυτά ΦΠΑ 24% για τα τιμολόγια με ΑΑ στην Καρτέλα: 1 έως 39, όπως προκύπτει από τις προσκομιζόμενες και επικαλούμενες Περιοδικές Δηλώσεις ΦΠΑ της εταιρείας για τις περιόδους εντός των οποίων εξεδόθησαν τα με α.α. (στην Καρτέλα) 1-39 επίδικα τιμολόγια, και δη: (α) Δήλωση ΦΠΑ … για την περίοδο από 1-11-2021  έως  30-11-21, που υπεβλήθη στην αρμόδια ΔΟΥ στις …/12/2021, ….

Κατά τα προαναφερθέντα, αποδεικνύεται πλήρως και εγγράφως η αξίωση της αιτούσας, κατά το ποσό της προσκομιζόμενης και επικαλούμενης επιταγής, μετά την αφαίρεση του ποσού που κατέβαλε η καθ’ ης σύμφωνα με τα παραπάνω (εγγραφή στις 31-5-2022 με αιτιολογία «…Αξιόγραφα»), δηλαδή συνολικά το ποσό των πέντε χιλιάδων ευρώ (5.000,00 €), και επομένως η αιτούσα εταιρεία δικαιούται να αξιώσει την καταβολή του και με έκδοση διαταγής πληρωμής, νομιμότοκα…

Το Δικαστήριο είναι καθ’ ύλην (άρθρο 14 παρ. 1 Κ.Πολ.Δ.) και κατά τόπον αρμόδιο (άρθρα 25 παρ.2), σύμφωνα με την έδρα της καθ’ής εταιρείας-ΝΠ.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ 

Η αίτηση είναι νόμιμη κατ’ άρθρα ΚΠολΔ: 623 επ., 624.1, 626, 628.1α’, 632.1, 633.1 και αποδεικνύεται από το προσκομιζόμενο πρωτότυπο της επίδικης επιταγής και από τα λοιπά επικαλούμενα στην αίτηση της αιτούσας έγγραφα, προσκομιζόμενα σε πρωτότυπα και σε αντίγραφα, αρμόδια δε καθ’ύλην και κατά τόπον και παραδεκτά φέρεται ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου. Πρέπει επομένως να γίνει δεκτή κατ’ ουσίαν, όπως ορίζεται στο διατακτικό, δεδομένου ότι έχει καταβληθεί το ανάλογο τέλος δικαστικού ενσήμου (…  eparavolo σε συνδ. με την …  απόδειξη πληρωμής του στην Τράπεζα …), με τα ανάλογα τέλη υπέρ ΤΝ και ΤΑΧΔΙΚ και τα τέλη συζήτησης (Β… τετραπλότυπη απόδειξη ΔΣΘ).

                                        ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ  

Δέχεται την αίτηση ως νόμιμη και βάσιμη.